Een meldplicht discriminatie voor verhuurbemiddelaars? Onderzoek naar de mogelijkheid, uitvoerbaarheid en effectiviteit van een meldplicht.

Aanleiding en context

In de afgelopen jaren hebben diverse landelijke en regionale onderzoeken aangetoond dat er sprake is van discriminatie bij het verhuren van woningen en dat dit een wijdverbreid probleem is.

De gemeente Utrecht heeft in 2019, 2020 en 2022 onderzoek laten uitvoeren naar de mate van discriminatie op de particuliere huurmarkt in Utrecht. De onderzoeken tonen aan dat er significante discriminatie bij woningverhuur voorkomt op grond van etniciteit, seksuele geaardheid en fysieke beperking. Op 31 maart 2021 heeft de gemeente Utrecht een actieplan gepresenteerd waarin zij maatregelen noemt om discriminatie op de woningmarkt te voorkomen en te bestrijden.

De maatregelen zijn gericht op vier actielijnen: (1) Voorlichting en professionalisering, (2) een transparanter en objectiever wervings- en selectieproces, (3) toezicht, handhaving en rechtsbescherming en (4) sanctionering. In de Utrechtse aanpak ligt de focus met name op het ontwikkelen van manieren om discriminatie te controleren en beboeten.

Het kabinet stuurde op 29 juni 2022 een brief aan de Tweede Kamer met een herijkt plan van aanpak tegen woningmarktdiscriminatie.3 Deze aanpak bestaat ook uit verschillende actielijnen, waaronder: (1) Een jaarlijkse monitoring en onderzoek naar discriminatie op de woningmarkt; (2) voorlichting en bewustwording middels voorlichtingsmateriaal en een campagne in samenwerking met gemeenten en stakeholders zoals brancheorganisaties van makelaarsverenigingen over de plichten van verhuurders en verhuurbemiddelaars en de rechten van woningzoekenden en huurders; (3) afdwingbare regelgeving in het wetsvoorstel goed verhuurderschap, (4) onderzoek naar de meldplicht door de gemeente Utrecht en (5) de decentrale en branchegerichte aanpak van discriminatie versterken.

Meldplicht
Naar aanleiding van de wereldwijde Black Lives Matter-protesten in het voorjaar van 2020 werd op 1 juli van dat jaar in de Tweede Kamer een debat over institutioneel racisme georganiseerd. Tijdens dit debat werd ook gesproken over discriminatie door bemiddelaars op de arbeidsmarkt (uitzendbureaus) en bij verhuur van woningen (huurbemiddelaars). Het leidde tot een aangenomen motie van de fractievoorzitters Jetten (D66), Heerma (CDA), Klaver (GroenLinks) en Asscher (PvdA) waarin het kabinet werd gevraagd “een meldplicht voor racistische of discriminerende verzoeken aan tussenpersonen op de arbeidsmarkt en de woningmarkt alsnog in het leven te roepen.”

Deze meldplicht keerde ook terug in het coalitieakkoord 2021-2025 (Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst, 15 december 2021) van het huidige kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie. In lijn met de motie van het Kamerlid Jetten c.s.6 wordt onderzocht of de meldplicht een passend instrument is om discriminatie op de woningmarkt tegen te gaan. De gemeente Utrecht is bereid gevonden om samen met het ministerie van BZK een proeftuin op te zetten om hiernaar nader onderzoek te doen.7 Zo’n meldplicht verplicht verhuurbemiddelaars om discriminerende verzoeken van een verhuurder te melden. De gemeente Utrecht wil laten onderzoeken hoe de meldplicht juridisch vorm kan krijgen en in de praktijk zou kunnen functioneren. Wanneer de meldplicht een kansrijk instrument blijkt te zijn, kan deze in wetgeving worden vastgelegd. Op deze manier wordt een extra wettelijke grondslag gecreëerd om discriminatie op de woningmarkt aan te pakken. Bureau Omlo heeft voor dit onderzoek samengewerkt met Alfons Fermin, Ewoud Butter, Elsa van der Loo en Juliette Bonneur.

Photo credit: Pixabay via Pexels

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *