Foto door Kaique Rocha via Pexels
In dit rapport zijn de bevindingen van het evaluatieonderzoek naar de decentralisatie uitkering voor het voorkomen van discriminatie op grond van religie en herkomst gebundeld. Op basis van een enquête onder de 20 gemeenten die een decentrale uitkering (DU) hebben ontvangen en besteed en interviews met gemeenteambtenaren en uitvoerende partijen hebben we een beeld geschetst van het implementatieproces van de DU en de opbrengsten op lokaal niveau.
Meer maatschappelijke initiatieven gericht op het voorkomen van discriminatie
De belangrijkste opbrengst van de DU is dat er in 20 gemeenten lokale initiatieven zijn opgezet en (deels) uitgevoerd die in lijn zijn met de overkoepelende doelstelling om discriminatie te voorkomen en samenleven in verscheidenheid te bevorderden. Zonder de DU zouden deze initiatieven niet of niet in de huidige vorm en omvang uitgevoerd worden. De DU heeft daarmee gezorgd voor meer maatschappelijke activiteit omtrent discriminatie en sociale inclusie. In hoeverre deze lokale activiteiten op de lange termijn zorgen voor een vermindering van discriminatie en de bevordering van sociale inclusie is op dit moment
nog niet te zeggen.
Experimenteren met nieuwe aanpakken
Voor de deelnemende gemeenten heeft de DU ruimte geboden om te experimenteren met nieuwe aanpakken ter bevordering van sociale samenhang. Gemeenten hebben soms nieuwe samenwerkingsrelaties opgebouwd en soms bestaande relaties verstevigd. Juist bij gemeenten die eerder nog weinig ruimte hadden om activiteiten in gang te zetten op dit beleidsveld, heeft de DU een groot verschil gemaakt: ook gemeente-intern betekende de uitvoering van de DU in deze gevallen dat er veel meer aandacht voor het onderwerp mogelijk was. Bij gemeenten met bestaand beleid op het terrein van discriminatie was de DU een mogelijkheid om ambitieuze beleidsteksten om te zetten in concrete acties, of om juist extra activiteiten uit te voeren waar in het bestaande beleid geen ruimte voor was.
Variatie aan maatschappelijke opbrengsten
Als gevolg van de DU zijn in de deelnemende gemeenten inwoners met elkaar in gesprek gegaan over persoonlijke onderwerpen, zijn sociale professionals getraind in het herkennen van en reageren op discriminatie, hebben mensen met elkaar gekookt of gesport, zijn er dialooggesprekken over geloof gevoerd, of zijn de wensen en behoeften van inwoners richting gemeente en sociale instellingen geïnventariseerd. De diversiteit van de directe maatschappelijke opbrengsten is dan ook groot. Dit sluit aan bij het open karakter van de decentralisatie-uitkering.
Impact vanuit landelijk perspectief niet overschatten
Bezien vanuit landelijk perspectief moeten de opbrengsten van de DU niet overschat worden. Het gaat immers om 20 van de 352 Nederlandse gemeenten die met de DU bereikt konden worden. Het budget van de DU is klein, ook in verhouding tot andere budgetten die vanuit het Rijk structureel aan discriminatiebestrijding worden besteed. Daarnaast gaat het in eerste instantie om een eenmalige uitkering. Deze kanttekeningen nemen echter niet weg dat de DU op lokaal niveau een waardevolle en soms zelfs cruciale bijdrage heeft geleverd aan de gemeentelijke inspanningen tegen discriminatie.
Lees het rapport: Evaluatie decentrale uitkering discriminatie